Pet izuma naučnih timova sa Elektrotehničkog fakulteta Univerziteta Crne Gore (ETF UCG), rezultati su trogodišnjeg rada crnogorskog Centra izvrsnosti u bioinformatici BIO-ICT. Prema riječima rukovodioca projekta patenti su prijavljeni nacionalnom Zavodu za intelektualnu svojinu i tehnička rješenja bazirana na svakom od njih ispituju se i koriste u sklopu BIO-ICT projekta na otvorenom prostoru ili u laboratorijama. Većina patenata praktično rješavaju problem podešavanja adekvatnih uslova za gajenje povrtlarskih i drugih poljoprivrednih kultura u zatvorenom prostoru.
Prvi izum, tzv. pametni plastenik podrazumijeva pametni sistemu za kontrolu uzgoja biljaka u zatvorenom prostoru putem kojeg će se znati da li biljke imaju dovoljno energije, vode i sve što im je potrebno za normalan razvoj. Inovatori Elma Hot i mr Alija Dervić navode da se sistem može primjenjivati u staklenicima, plastenicima i sličnim objektima za gajenje povrtlarskih i drugih poljoprivrednih kultura. Pomoću senzora ekspertni sistem raspolaže preciznim podacima koji mogu pomoći u predlozima postupaka tokom proizvodnje. Prednost ovog sistema u odnosu na postojeća rješenja, navode inovatori, ogleda se u specijalizaciji za konkretnu kulturu koja se gaji, a za koju se u svakom trenutku mogu stvoriti optimalni uslovi.
Inovacija – pametno navodnjavanje obradivih površina na bazi mjerenja vlažnosti tkiva biljke izum je koji trenutno nije implementiran nigdje u svijetu na obradivoj površini. Postoje rješenja ovog pristupa samo na nivou laboratorijskih istraživanja, što govori da je riječ o veoma zahtjevnom naučno-istraživačkom poduhvatu, koji će biti prijavljen i Evropskom patentnom Zavodu.
Iza ovog patenta stoji tim naučnika: prof dr Nikša Tadić, dr Milena Erceg i mr Alija Dervić. Kako objašnjavaju iz tima, postojeći sistemi za pametno navodnjavanje imaju niz nedostataka jer se uglavnom baziraju na mjerenju vlažnosti zemljišta.
Treći patent omogućava navodnjavanje biljki putem SMS-a ili WEB aplikacije, što znači da neće biti obavezno prisustvo radne snage. To je izum tima inovatora, studenata magistarskih studija na ETF-u, Milije Bajčete, Petra Sekulića i Trifuna Savića.
Patent “Metod i uređaj za sinhronizovano mjerenje fazora i frekvencije u elektroenergetskim sistemima” predstavljaće jedan od najznačajnijih uređaja u budućim elektroenergetskim sistemima, tvrde inovatori prof. dr Božo Krstajić, dr Žarko Zečević i dr Tomo Popović. “Fazorska mjerna jedinica (eng. Phasor Measurement Unit, PMU) je uređaj koji mjeri parametre struja i napona u elektroenergetskom sistemu”, objašnjavaju inovatori. U patent je, navode oni, opisan nacrt PMU uređaja, kao i metod za dobijanje parametera električnih signala: amplitude, faznog pomjeraja i frekvencije.
Peti patent predstavlja video sistem praćenja uzgoja biljnih kultura. Sistem i metod za prikupljanje skalarnih i video podataka u softverski definisanoj senzorskoj mreži koji poboljšava kvalitet servisa prilikom prenosa video podataka iz multimedijalne senzorske mreže, patent je koji potpisuju prof. dr Igor Radusinović i mr Slavica Tomović. „Pronalazak omogućava duži životni vijek senzorske mreže, ukoliko se ona napaja solarno ili baterijski, i bolju propusnost video saobraćajnih tokova, korišćenjem programabilnih senzorskih čvorova i centralizovanog algoritma rutiranja, koji balansira saobraćajno opterećenje i potrošnju energije u mreži“, rekla je Slavica Tomović. Ona navodi da su neke od oblasti primjene multimedijalnih senzorskih mreža: sistemi za pametnu poljoprivredu, sistemi za video nadzor i sistemi za kontrolu industrijskih procesa.
O. Đ.