U prepoznavanju i razvijanju potencijala i dodatnom angažovanju darovitih učenika najvažniju ulogu imaju osnovne i srednje škole. Međutim, brojne su nevladine organizacije koje kroz svoje programe animiraju talentovanu djecu i važna su karika u razvoju njihovih sklonosti.
Dr. med Milovan Roganović, programski direktor u Fondaciji za promociju nauke Prona, kaže da ta nevladina organizacija primjenjuje inovativne modele rada sa talentima.
„Uglavnom ne praktikujemo eks katedra pristup već učenici, polaznici naših kampova, kroz rad sa mentorima prolaze kroz sve faze naučnoistraživačkog procesa, od postavljanja hipoteze, sprovođenja eksperimenta, analize dobijenih rezultata i donošenja zaključaka. Ovakav pristup je naročito izražen u našoj Zimskoj školi nauke, iz koje već godinama izlaze naučni radovi mladih istraživača“, naglašava on.
U fokusu rada Fondacije su prirodne nauke – fizika, hemija, biologija, matematika, medicina, astronomija, elektronika. Programe rada sa talentovanim učenicima osmišljavaju i realizuju Pronini saradnici, a to su najbolji studenti fakulteta prirodnih nauka iz Crne Gore i inostranstva, saradnici u nastavi na tim fakultetima, kao i bivši polaznici Proninih kampova, sada u ulozi asistenata. Što se tiče saradnje sa osnovnim i srednjim školama, u Proni imaju samo riječi hvale. Menadžmenti škola, nastavnici (kako individualno tako i kroz aktive) ali i psiholozi u školama pružaju veliku podršku u promociji aktivnosti ove nevladine organizacije i važan su joj partner.
Raste popularnost za Pronine programe
Pronine škole su veoma popularne među učenicima osnovnih i srednjih škola u Crnoj Gori.
„U prilog ovome govori i činjenica da smo na ovogodišnjem konkursu za Istraživačku stanicu Lovćen imali rekordan broj prijava. Naravno, naše aktivnosti promovišemo, a time i animiramo djecu kroz društvene mreže, sajt ali i kroz česta gostovanja u televizijskim programima“, ističe sagovornik „Prosvjetnog rada“. Prona je osnovana 2004. godine sa ciljem da popularizuje nauku; unapređuje naučnoistraživački rad; podstiče tehnološki razvoj; vrši međunarodnu razmjenu istraživača i studenata; afirmiše mlade naučne talente; unapređuje informisanje u nauci putem odgovarajućih medijskih formi; aktuelizuje primjenu naučnih rezultata u praksi; organizuje stručne i popularne skupove; osniva naučne centre u saradnji sa vodećim akademskim institucijama u svijetu; te učestvuje u međunarodnim naučnim inicijativama.
Sa talentovanim đacima već nekoliko godina radi i Nevladino udruženјe „Korak sa naukom“, čiji koosnivač Saša Janković ističe da je cilj ove organizacije popularizacija nauke i širenje svijesti o jenom značaju.
„Projektima u okviru našeg udruženja želimo da zainteresujemo i na što prijemčiviji način upoznamo učenike iz Crne Gore i regiona sa inženjerskim naukama i vještinama. Najveću pažnju posvećujemo upravo praktičnom radu, kako bi se svi naši talentovani učenici nakon učestvovanja na našim projektima osjećali spremno i sigurno za sve što ih čeka u nekom budućem radu na polju inženjerskih nauka. Pored edukacije, iskustvo članova našeg tima, mentora i predavača dobra je priča koju treba da čuju svi mladi i ambiciozni ljudi. Uvjereni smo da će im stečeno iskustvo biti korisno kako u budućem naučnom usavršavanju, tako i u drugim oblastima života, prije svega kroz svakodnevicu i socijalizaciju. Upravo to je nešto što je nama, kao kreatorima ovog nevladinog udruženja, nedostajalo i što nas je podstaklo da zaplivamo u ove zanimljive vode“, priča naš sagovornik.
Programi koje ova NVO realizuje zasnivaju se na edukativnim kampovima u trajanju od 10 ili više dana, gdje mladi imaju prilike da se kroz teorijska predavanja istaknutih predavača koji su profesori na vodećim evropskim univerzitetima, ali i učešću u praktičnim radionicama iskusnih pojedinaca, upoznaju sa inženjerskim vještinama. Pored ovih kampova, ono što takođe ima veliki odziv kod mladih jesu i takozvane vikend radionice, gdje se kroz dvodnevni praktični program mladi edukuju na poljima medicine, elektrotehnike, elektronike, robotike, građevine, arhitekture, 3D modelovanja, programiranja, veb i grafičkog dizajna, kao i nekih psiholoških disciplina.
Značajna uloga inženjera u savremenom životu
„Pored fenomenalne saradnje koju smo ostvarili sa univerzitetima iz Crne Gore, ali i regiona, saradnja sa osnovnim i srednjim školama za sada zasnovana je na promociji kroz posjete tim ustanovama, ali svakako veliku zahvalnost imamo i prema našim bivšim profesorima i direktorima tih ustanova, koji se na svaki naš poziv da budu gosti na našim projektima odazovu i svojim prisustvom uveličaju događaj. Međutim, na tome se ne smijemo zaustaviti. Osnovne i srednje škole su možda i najbitnija karika u odrastanju mladih ljudi, zato smatramo, da baš u tim ustanovama treba mnogo više da se govori o veoma bitnoj ulozi inženjera u savremenom životu, kao i broju inženjera, koji zabrinjava“, smatra Janković.
On navodi da tim koji se bavi marketingom, kao i vizuelnom prezentacijom udruženja na društvenim mrežama i svom zvaničnom sajtu svakodnevno radi na animiranju i prikupljanju novih pratilaca njihovog rada. Kroz brojne marketinške kampanje na društvenim mrežama, filmove, prezentacije, postere i slično, mladi iz
Crne Gore svakodnevno imaju priliku da vide neke njihove aktivnosti.
„Osim ovih virtuelnih, tu su i naši karavani kojima obilazimo razne ustanove za edukaciju mladih i kroz zanimljiv program skrećemo pažnju na naš rad, ali prvenstveno na to da mladi moraju imati bolje i zanimljivije prilike za napredovanje i učenje.
Osim toga, na svakom našem projektu, u kratkim pauzama i druženju, mladi imaju priliku da uživaju u korišćenju najsavremenije opreme za dobru zabavu u našim habovima, kao što su VR igrice, zanimljive knjige, enciklopedije i slično“, ukazuje Janković.
Učesnici Inženjerske škole nauke, koja je održana u Pljevljima, imaju samo riječi hvale za ovaj projekat.
Todor Vujić iz Podgorice kaže da je naučio mnogo novih stvari, upoznao mnogo ljudi i ostvario nova prijateljstva.
„Takođe, bili su odlični predavači i mentori, i zadovoljan sam sa rezultatom na finalnom projektu“, poručuje on.
Ana Vraneš iz Pljevalja napominje da se prijavila za ovu školu jer upisuje fakultet,
i želi da stekne više iskustva iz oblasti koje su radili. „Sva predavanja su bila odlična, kao i radionice nakon toga. Stekla sam mnogo novog iskustva i rado ću se prijaviti ponovo na slične projekte KSAN-a“, zaključuje ona.
Iz Beograda je došla Žana Jelovac, kojoj je tokom trajanja škole bilo veoma zanimljivo i ispunjeno radom.
„Upoznala sam mnogo novih prijatelja. Otkrila sam mnogo novih oblasti za koje ranije nisam čak nikada ni čula. Nadam se da ću imati priliku da ponovo dođem“, kaže ona.
Ivan Radević iz Podgorice smatra da svi učesnici ove škole izlaze bogatiji za jedno novo veliko iskustvo.
Pavle Ivanović iz Kruševca dodaje da je naučio puno novih stvari i ako bi školu trebalo da opiše jednom rečju, to bi bila reč fascinantno.
Ana Lazović iz Podgorice ističe da su joj se najviše dopale praktične radionice na kojima je naučila dosta stvari koje nema priliku da uči u redovnoj školi.
Predavači na ovogodišnjoj Inženjerskoj školi nauke su bili renomirani profesori Elektrotehničkog i Mašinskog fakulteta Univerziteta Crne Gore i iz inostranstva, ali i inženjeri zaposleni u nekim vodećim firmama za te oblasti. Svojim dugogodišnjim iskustvom su pokušali da zaintrigiraju maštu polaznika i na taj način ih podstakli na samostalno razmišljanje o savremenim problemima s kojima se susreću današnji inženjeri. Kako iz godine u godinu raste interesovanje za projekte KSAN-a, organizatori se trude da svake godine ponude nove sadržaje i ugoste nove profesore.
KO ČINI TIM NVU KORAK SA NAUKOM
„Naš tim čine studenti ili svršeni studenti elektrotehnike, medicine, građevine i mašinstva, koji žive na prostoru Balkana i direktno učestvuju u aktivnom životu osnovaca i srednjoškolaca, koji su ujedno i dio ciljne grupe ovog udruženja. Kako su naši članovi i sami bili u tim godinama u kojima su sadašnji učesnici i borili se za ono za šta bi mladi trebalo da se bore, za nauku, njenu primjenu i generalno edukaciju u širem smislu, uviđamo problem otuđivanja nauke i naučnih disciplina od prosječnog čovjeka, te je to jedan od osnovnih ciljeva ovog udruženja. Vođeni mislima velikog državnika i nobelovca Nelsona Mendele, koji kaže: ’Obrazovanje je najmoćnije oružje koje možete upotrebiti da promenite svijet’, trudimo se da znanje prenesemo na mlađa pokoljenja, jer na njima svijet ostaje.
Pored učenja, ono što je sigurno zagarantovano i što već godinama krasi naše projekte jeste fenomenalno druženje sa mladima sa teritorije cijelog Balkana. Sigurni smo da su takva iskustva i prilike inicijatori budućih prijateljstava i nešto što mladima puno znači, kao odličan način socijalizacije, posebno u vremenu u kojem mladi sve više vremena provode ispred ekrana“, zaključio je Saša Janković.
PRONINI KAMPOVI PODSTIČU I INSPIRIŠU
Ksenija Musić, polaznica praktikuma biologije na Ljetnjoj školi nauke: „Pronini kampovi su uvijek vrijedna iskustva koja podstiču i inspirišu. Dani na Ivanovim koritima su bili ispunjeni praktikumima, predavanjima, ali i druženjem sa polaznicima, mentorima i asistentima. Sjajan Pronin tim i talentovana djeca Crne Gore su uvijek tu da naprave svaku školu posebnom“.
Ilija Ivanov, polaznik praktikuma elektronike: „Organizacija Prona već dugi niz godina približava učenicima nauku na praktičan način, i to vrlo uspješno. Kao učesnik mnogobrojnih Proninih aktivnosti, imam samo riječi hvale, a Ljetnja škola nauke ima intenzivan program i zaista je nezaboravno iskustvo“.
Teodora Agramović: „Ove godine sam drugi put bila polaznica Pronine Ljetnje škole laneta u tvojim rukama. Oduševljena sam ovim nezaboravnim iskustvom. Predavanja, praktikumi i radionice su bili edukativni i zanimljivi. Predavači su nam na razumljiv i interesantan način približili ono čime se bave i upoznali nas sa naučnim svijetom. Ono što mi se najviše svidjelo je upoznavanje vršnjaka, prijatelja iz drugih krajeva Crne Gore sa kojima dijelim slična interesovanja.
Odmalena su me fascinirali prirodni procesi i pojave. Kako se vidi kroz istoriju, prilagođavanje prirodnih dobara našim potrebama činilo je naš život sve zanimljivijim.
Na Proninim kampovima, sveobuhvatno shvatanje prirode izvrsno je preneseno na polaznike. Praktikumi, predavači, polaznici, muzičke aktivnosti, kvizovi i druženje zajedno čine jednu naročitu atmosferu koja je prava podloga za razvoj kreativnih potencijala mladih istraživača“.
Jovan Banjević, polaznik praktikuma fizike na Ljetnjoj školi nauke: „Moja omiljena naučna disciplina je mehanika. Praktikum fizike me je podstakao na razvoj mnogo ideja i projekata, te svim učenicima koji gaje interesovanje za prirodne nauke preporučujem vannastavne aktivnosti poput Istraživačke stanice Lovćen“.
O. Đuričković