Djeca u Crnoj Gori u većini opština nemaju osnovna prava kad je riječ o zdravstvenoj zaštiti i obrazovanju. Nedostatak pedijatara, psihologa, logopeda i defektologa, kao i prebukiranost škola i vrtića, te nedovoljan broj nastavnika samo su neki od problema na koje su roditelji ukazali tokom posjete tima Porodičnog karavana, koji je od septembra do decembra obišao sve crnogorske opštine, saopšteno je na konferenciji za medije prilikom predstavljanja rezultata ovog projekta.
Kako je istaknuto, za djecu iz 25 opština su tom prilikom, organizovane dvosatne aktivnosti, dok su roditelji imali priliku da razgovaraju sa timom Porodičnog karavana, u kojem su bili i ljekari Instituta za javno zdravlje.
Da podsjetimo, Porodični karavan dio je projekta „Mobilizacija zajednice za imunizaciju i optimalan razvoj u ranom djetinjstvu“ koji je udruženje Roditelji realizovalo u saradnji sa UNICEF-om, a uz finansijsku podršku Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori.
Cilj aktivnosti koje su sprovođene bilo je uključivanje i osnaživanje lokalnih zajednica da obezbijede uslove neophodne za optimalan rast i razvoj djece, a rezultati projekta prezentovani su danas u Evropskoj kući predstavnicima medija i institucija .
Koordinatorka projekta Tanja Ašanin iz udruženja Roditelji istakla je da je kroz poruke roditelja potvrđeno da mnogo toga nedostaje porodicama, posebno na sjeveru države.
„Voljeli bismo da kroz hvalospjev možemo pričati o uslugama i servisima koji su dostupni roditeljima i djeci u opštinama, ali nam je cilj prikazivanje realne slike sa čime se roditelji susrijeću, i da onda zajedničkim snagama da radimo na mijenjanju stvari na bolje. Sa crnogorskim roditeljima svakodnevno komuniciramo ‒ preko 1.500 poziva godišnje imamo na našoj Roditeljskoj SOS liniji, svaki treći roditelj u ovoj zemlji prati naš portal, ali smo željeli da u direktnoj komunikaciji, u svakoj od opština čujemo šta smatraju izuzetno važnim u vezi sa zdravljem djece, sa vakcinacijom, ishranom, zdravim sitilovima života“, kazala je ona.
U 19 OPŠTINA NEDOSTAJE PEDIJATAR
Na konferenciji je ukazano da je neadekvatna zdravstvena zaštita za djecu problem koji roditelji prepoznaju u čak 19 opština, gdje je uočen nedostatak pedijatara. U čak 17 opština navedeno je nema dovoljno stručnih radnika. Pedijatara u kontinuitetu nema u pet opština na sjeveru, a nedovoljno ih ima u čak 14 crnogorskih gradova.
Naglašeno je da, kada je riječ o zdravstvu, problem je posebno izražen u opštinama na sjeveru, gdje djeca da bi ih pregledao pedijatar moraju da putuju kilometrima do susjednih opština ili da čekaju dan kada ljekar dolazi u njihov grad.
Pojašnjeno je da zbog nedostatka pedijatara postoje problemi sa imunizacijom i redovnim sistematskim pregledima. Nedostatak vakcina prouzrokuje kašnjenje u ispunjavanju kalendara obavezne imunizacije, a u većini opština roditelja su nezadovoljni radom savjetovališta i dijelom koji se odnosi na sistematske preglede i imunizaciju.
NEUSLOVNI VRTIĆI I ŠKOLSKI OBJEKTI
Navedeno je i da su roditelji ocijenili da je stanje veoma izazovno i u oblasti obrazovanja, pa čak u deset opština smatraju da djeca nemaju uslovne vrtiće i školske objekte. Prebukiranost je problem koji je veoma izražen i u predškolskim ustanovama na sjeveru, a neke od zamjerki dnosile su se i na nedovoljan broj asistenata u nastavi.
Prema mišljenju roditelja, hitno je potrebna izgradnja novih vrtića u Ulcinju i Baru, kao i škola u Tivtu, Herceg Novom i Podgorici. Takođe, neki od gorućih problema su i nepostojanje jaslenih grupa u vrtiću u Šavniku i Andrijevici. U toj popštini, u cijelom gradu, ne postoji nijedna funkcionalna fiskulturna sala, dok u Petnjici u vrtiću, koji radi pri školi, djeca mogu boraviti smao do podna.
Navedeni su i pozitivni primjeri.
„Pojedine opštine su i pored brojnih izazova našle način da osnaže porodicu. Pozitivni primjeri su Dom zdravlja na cetinju, odluke Prijestonice Cetinje i Opštine Žabljak da obezbijede besplatan vrtić za svu djecu, kao i subvencije koje Opština Bar obezbjeđuje za djecu iz socijalno ugroženih porodica. Primjer dobre prakse je i opredjeljenje lokalne samouprave da u Tivtu obezbijedi primjenu NTC učenja u vrtićima i školama, kao i odluka Opštine Pljevlja da za svu djecu obezbijedi dodatak na lokalnom nivou“, istaknuto je na konferenciji za medije“, navedeno je na konferenciji.
Predstavnici Instituta za javno zdravlje, koji su prenijeli utiske o Porodičnom karavanu, ukazali su na nedovoljnu zainteresovanost roditelja za teme koje se tiču zdravlja njihove djece.
PODIĆI NIVO ZDRAVSTVENE KULTURE
Prema riječima specijalista higijene dr Snežana Barjaktarović-Labović, nedovoljna pažnja posvećuje se higijeni kao veoma značajnoj nauci o zdravlju.
Govoreći o uslovima u predškolskim i školskim ustanovama i nedostatku prostora, ona je kazala da u isto vrijeme imamo projekte vrtića i škola, koji iako namjenski rađeni nijesu odgovarajući. Te zgrade, kako je pojasnila, nemaju prozore, odnosno prirodnu ventilaciju, a imaju više spratova, što je takođe suprotno onom što struka preporučuje.
„Roditelji moraju biti svjesni da zdravlje njihove djece zavisi od njihovog odnosa prema djeci. Cilj nam je da svi zajedno podignemo nivo zdravstvene kulture, odnosno zdravstvene i nutritivne pismenosti, jer jedino tako možemo da unaprijedimo zdravlje djece“, kazala je Barjaktarović-Labović.
Specijalista epidemilog dr Adis Martinović rekao je da su očekivali veće interesovanje roditelja i kada je riječ o imunizaciji, posebno imajući u vidu da je to važna tema koja izaziva polemike na svim poljima.
„Sa problemima nedostatka pedijatara i nedostupnosti termina za sistematske preglede i imunizaciju već smo donekle bili upoznati. Kroz ovaj projekat to se i potvrdilo. Predložili smo već par mjeseci da se vikendima organizuju dodatne vakcinacije“, rekao je Martinović.
On je istakao i zalaganje pojedinih opština koje su uspjele da nadomjeste nedostatak pedijatara angažovanjem ljekara koji su u penziji.
„Na osnovu svih ovih saznanja, proisteklih iz projekta Porodični karavan, udruženje Roditelji će se, kao glas roditeljske zajednice, u narednom periodu zalagati: da djeca u svim opštinama imaju na raspolaganju uslugu pedijatra, te da mogu da idu redovno na sistematske preglede, da prime vakcinu, da se pregledaju i dobiju zdravstvenu zaštitu kada su bolesna, a ne da idu kilometrima do najbližeg grada ili čekaju dan kada pedijatar dolazi u njihov grad/opštinu; da roditelji dobijaju jasne, pravovremene i detaljne savjete i informacije o vakcinama i dovoljno vremena za pitanjaiI odgovore. Da ne dobijaju kontradiktorne savjete od medicinskih radnika. Da domovi zdravlja imaju vakcine koje djeca treba da prime, a ne da su deficitarne svako malo; da vrtići imaju adekvtane prostore, dovoljno vaspitača i medicinskih radnika, da rade cjelodnevno, a ne samo do 12 sati, kao i da imaju jaslene grupe u svim opštinama; da škole imaju dovoljno nastavnog kadra, da imaju stručne radnike, a ne da jedan psiholog bude zadužen za nekoliko škola, da imaju dovoljno asistenata u nastavi kako bi se spriječilo da jedan bude zadužen za rad sa djecom u matičnoj školibali ali područnim odjeljenjima nekoliko kilometara udaljenim, da djeca imaju osnovne prostorne i tehničke uslove, da imaju fiskulturne sale, da ne borave u oronulim učionicama, da nemaju kvalitetnu pijaću vodu; da domovi zdravlja imaju stručne radnike ‒ psihologe, logopede i defektologe u svim opštinama, da se ne bi išlo u Podgoricu i da bi se mogli dobiti tretmani potrebni za napredovanje djece“, zaključuju iz ove asocijacije.
Lj. V.
Izvor: Udruženje Roditelji