U Rektoratu Univerziteta Crne Gore (UCG) održan je informativni događaj pod nazivom “Bolja povezanost i širenje izvrsnosti” na kojem su učesnici iz istraživačke zajednice mogli da se informišu o programu COST i nekoliko tipova konkursa za projekte iz programa Horizont 2020. Obraćajući se prisutnima ministarka nauke dr Sanja Damjanović i direktor COST asocijacije iz Brisela Ronald de Bran pozvali su istraživačke timove da otvore svoja istraživanja razmjenjujući ideje i sarađujući u okviru COST programa, kao i programa EU za istraživanje i inovacije, Horizont 2020.
COST program je najstariji evropski program za umrežavanje i međunarodnu saradnju istraživača, po prinicipu autonomnog predlaganja ideja za projekte koji treba da donesu sasvim nove ideje i otkrića putem saradnje naučnika iz najmanje sedam zemalja. Pored “bottom-up” principa u predlaganju tema, interesantno je što COST primjenjuje anonimnost u predlaganju i ocjeni projekata, tako da se u prredlozima projekata ne pominju imena niti institucije već se ocjena projekata vrši primarno na osnovu originalnosti ideja. Time se, smatraju u COST-u, pruža mogućnost mladim istraživačima i manje razvijenim institucijama da imaju sasvim nepristrasan pristup finansiranju. Naglašena je njegova otvorenost ka manje razvijenim zemljama i mladim istraživačima, kao i kompanijama, inovatorima i NVO. Program su predstavili predstavnici COST-a, Krister Halen i Bart Vejs, a nacionalne procedure za uključivanje u COST akcije i pokretanje projekata, Milena Milonjić, nacionalna koordinatorka za COST u Crnoj Gori.
Takođe su predstavljeni konkursi iz programa Horizont 2020, posebno zanimljivi za Crnu Goru jer se radi o pozivima koje je Evropska komisija kreirala kako bi pomogla u premošćivanju jaza koji postoji između manje razvijenih zemalja i onih u kojima je istraživanje na visokom nivou. Projekti Twinning, ERA Chairs, Widening Fellowships i Teaming predstavljaju nekoliko varijanti projekata koji omogućavaju istraživačkim institucijama da putem partnerstava sa jakim institucijama u EU podignu nivo svoje nauke na značajno viši stepen, umreže se sa jačim timovima i na taj način poprave poziciju za takmičenje za EU fondove u nauci i inovacijama. Prezentaciju je održala Branka Žižić, nacionalna koordinatorka za program H2020 i kontakt osoba za Widening segment ovog programa.
Svoja zapažanja i korisne preporuke na čemu treba da porade crnogorski istraživački timovi i institucije, dao je Aleks Persi Smit, vođa IPA projekta za jačanje kapaciteta Crne Gore za učešće u programu Horizont 2020.
Na kraju, veoma interesantne i ilustrativne prezentacije imali su Andreas Papalas (Kiparski tehnološki institut) i Katja Žardim (Institut za interaktivne tehnologije u Madeiri) kroz čija izlaganja je moglo da se u potpunosti razumije kako izgledaju projekti koji su uspješno koncipirani, napisani i koji se s velikim uspjehom realizuju. Ovi projekti su na Kipru i Madeiri doveli do uspostavljanja novih instituta, centara izvrsnosti, međunarodnih mreža, te mogućnosti za saradnju sa preduzećima i rađanje inovacija.
O. Đ.