Banjani glotan, opor, kamenit, sušan i sada gotovo napušten kraj, na kraju svog nestanka vaskrsava i napreduje sa školama svakogodišnjeg vidno manjeg broja učenika u starim-novim objektima opremljenim po evropskim standardima. Godine 1861. otvorena je škola u privatnoj kući Draganića, a kasnije uz pomoć države izgrađene su dvije školske zgrade i stanovi za nastavnike.
„Škola sa malo đaka, zadnjih godina po petnaestak, a dobrim uslovima za boravak i sticanje znanja, više je nova nego stara“, sa ponosom ističe višegodišnji direktor te ustanove Miljan Mirković dodajući: „Zadnje dvije godine, zbog nedostatka učenika izvršena je temeljnaa rekonstrukcija objekta. Tri prostrane i svijetle učionice pretvorene su u šest kabineta, ugrađeni su mokri čvorovi, savremena dva kupatila i uvedena je voda”.
Mirković škrt na riječima, ali ne i na prosperitetnim idejama, saopštava da je digitalizovao biblioteku, koja je osamdesetih godina prošlog vijeka nagrađena kao najbolja biblioteka u regionu. On Podsjeća i na svoj projekat otvaranja ljetnje škole u prirodi u Petrovićima, jer postoje dobri smještajni uslovi.
„Kao u svim ruralnim krajevima naše zemlje, svake godine sve je manje učenika, a uspjesi su veći. U prošloj školskoj godini osvojili smo prvo mjesto u Crnoj Gori na konkursu za preduzetništvo, kao i drugo na državnom konkursu Saveza boraca za očuvanje i njegovanje tradicije NOB-a. Škola dobro i uspješno sarađuje sa nevladinim organizacijama, mjesnom zajednicom i susjednim školama Grahova, Banjana i Rudina”, dodaje on.
Škola ima i jedno područno odjeljenje u Klenku - Drpe, sa jednim učenikom, a nastava je gotovo digitalizovana.
Vi ste istoričar, a uskoro će proslava sedamstogodišnjice prvog pisanog imena Banjani, pa ste u istoriji i tradiciji našli obilježenu karijatidu formiranja škole u prirodi?
„Za to su se stvorili uslovi dobijanjem modernih apartmana i muzejskih objekata u renoviranoj staroj školi i stambenoj zgradi i novoj renoviranoj školi. Sad ima sve novo, a stare uspomene, kad su Petrovići bili najnaprednije selo u Crnoj Gori. Naši krajevi su prepuni kamena i istorije, kao da kamen ima dušu koja stvara istoriju, od kamenog doba, paleolita, pa sve do kompjutera. Tu je istorija pradavnih vjekova u kontinuitetu od paleolita Crvene stijene ostavila tragove, pa nove generacije imaju šta vidjeti, čuti i ponositi se, onim što se vidi. Zato nam treba što više učeničkih ekskurzija, škola u prirodi. Kada je o istoriji riječ pomenimo arheološki lokalitet Crvena stijena, rimski miljokaz na Apijevoj cesti Nerona - Skadar u Klenku - Drpe, Kastel-Saltua - stanica na rimskom putu - Riječani - Manastir Kosijerevo, brojne nekropolje, gradovi mrtvih, Vučiji Do, Grahovac, spomenici iz NOB-a, stare građevine, alati i slično”, poručuje Mirković.
Tekst i snimci:
Blagota Koprivica