“Nakon tri godine negativnog efekta učešća u najznačajnijem EU programu za istraživanje i inovacije “Horizont 2020”, vrijednom oko 75 milijardi eura, Crna Gora je po prvi put u 2017. godini ostvarila neto dobitak od ovog programa”, saopštila je ministarka nauke dr Sanja Damjanović sumirajući godišnje rezultate rada tog resora.
“Tokom ove godine formirana je Nacionalna kancelarija za projekte u okviru Ministarstva nauke, što je bio nedostajući element u ekosistemu, ojačan je sistem nacionalnih kontakt osoba za program Horizont i omogućena sredstva za njihov aktivni rad. Kroz IPA projekat razvoja ljudskih resursa realizovane su intenzivne obuke za oko 100 istraživača.
Proces internacionalizacije koji smo započeli ove godine uticao je na povećanje aplikacija za projekte, a što će biti ključno pri ocjenjivanju rada Ministarstva nauke od strane Evropske komisije”, naglasila je ministarka Damjanović.
Ona se osvrnula na problem odliva talenata sa kojima se suočava Crna Gora, kao i cijeli region Jugoistočne Evrope.
“Zato gradimo strategiju zadržavanja ljudi u našoj zemlji, kreirajući atraktivan ambijent za kvalitetna istraživanja. U tom kontekstu smo u 2017. godini započeli novi proces internacionalizacije kroz uključivanje Crne Gore u vodeće evropske naučne institucije. Prvi put je Crna Gora postala članica najveće evropske laboratorije za molekularnu biologiju (EMBL), baš ove nedjelje. Ranije ove godine smo se pridružili i najvećem CERN-ovom eksperimentu, CMS-u. Već sada naši mladi istraživača rade na ovom projektu. Ovo nije ni malo trivijalan proces, jer je u pitanju veliki benefit: kroz malu finansijsku kontribuciju omogućeno je korišćenje multimilionskih infrastruktura i visokih tehnologija. Ako mladim ljudima omogućimo da učestvuju u međunarodnim projektima sa vodećim evropskim timovima, a da pri tom najveći dio istraživanja mogu da obavljaju iz Crne Gore, usporićemo odliv talenata, a istovremeno povećati broj istraživačkih pozicija u našim institucijama”, kazala je ona.
Po modelu ovih evropskih organizacija, Crna Gora je pokrenula inicijativu osnivanja velike naučne infrastrukture – Međunarodnog naučnog instituta u regionu Jugoistočne Evrope, a koji bi, kako je akcentovala ministarka, bio zamajac novog ciklusa razvoja privrede, naučno-tehnološkog oporavka cijelog regiona. Ovaj projekat bi znatno zaustavio odliv talenata iz regiona, ali bi takođe uticao da region postane konkurentan ostatku Evrope i bio bi mjesto za privlačenje visoko stručnog kadra.
“Napredak je postignut i na političkom planu, potpisivanjem Deklaracije o namjeri od strane osam zemalja regiona, kao i na naučnom planu – pripremom studija idejnih rješenja za dvije opcije instituta od strane timova vodećih evropskih naučnika i stručnjaka u određenim oblastima tehnološkog razvoja. Sledeći korak na uspostavljanju instituta je veliki naučni forum koji će se održati krajem januara u Trstu, na kojem će učestvovati visoki predstavnici Evropske komisije, UN-a, Međunarodne agencije za atomsku energiju, Evropskog društva za fiziku i CERN-a”, dodala je Damjanovićeva.
Prema njenim riječima, Vlada Crne Gore se okreće ka inovacijama i na tom planu, Ministarstvo nauke je pokrenulo niz aktivnosti.
“Dobijena je podrška Evropske komisije za pripremu nacionalne politike za razvoj startapova, što će biti realizovano u toku 2018. godine, a čime će se kreirati podsticajan ambijent za mlade ljude koji u inovativnom preduzetništvu vide šansu za samozaposlenje. U ovoj godini smo raspisali prvi konkurs za inovativne projekte i raduje nas što smo imali veliki broj prijava iz preduzeća. Uzor u razvoju politike startapa nam je Malta koja uspjela da aktivira značajne potencijale mladih ljudi i ostvari značaj na globalno tržište”, saopštila je ona.
Ministarka nauke je kazala da će do kraja decembra biti usvojena nova strategija naučnoistraživačke djelatnosti, a koja se znatno razlikuje od prethodnih, i koja je prvenstveno usmjerena na mlade ljude i kreiranje nove generacije istraživača u Crnoj Gori.
O. Đ.
