Na poziv Generalnog direktorata za istraživanje i inovacije Evropske komisije ministarka nauke dr Sanja Damjanović učestvuje na ministarskom sastanku Upravljačke platforme za istraživanje i inovacije za zemlje Zapadnog Balkana, koji se održava u Beogradu. Važnost Upravljačke platforme ogleda se u pružanju kvalitetnih smjernica zemljama Zapadnog Balkana u cilju napredovanja u evropskom istraživačkom prostoru – ERA. Uz to, Platforma djeluje kao centar za koordinaciju zemalja u vezi sa pitanjima o Okvirnom programu EU za istraživanje i inovacije - Horizontu 2020, prati napredak regionalnih strategija u oblasti nauke i pomaže u razmjeni najboljih praksi između EU i zemalja Zapadnog Balkana.
Crnogorska delegacija predstavila je napredak u oblasti istraživanja i inovacija za period jun 2016. godine – jun 2017. godine, tokom kojeg se posebno osvrnula na: aktivnosti na pripremi strateških dokumenata - Strategije naučnoistrživačke djelatnosti (2018-2021) i Strategije pametne specijalizacije (2018-2022); Inicijativu za osnivanje međunarodnog naučnog instituta za održive tehnologije na prostoru Jugoistočne Evrope; unapređenje učešća u Horizontu 2020; novi program internacionalizacije – udruživanje sa krupnim infrastrukturama (CERN, EMBL, EMBO, ESA, GSI-FAIR); i početne aktivnosti na uspostavljanju centralne jedinice Naučno-tehnološkog parka u Podgorici.
Takođe, ministarka Damjanović imala je posebno izlaganje istog dana, u okviru sesije: Razvoj regionalnih centara izvrsnosti i infrastrukture – unapređenje saradnje između nauke i privrede, tokom koje je učesnike sastanka detaljnije upoznala sa Inicijativom za osnivanje međunarodnog naučnog instituta za održive tehnologije na prostoru Jugoistočne Evrope i budućim koracima u cilju njene realizacije.
Ona je istakla benefite osnivanja instituta za održive tehnologije na prostoru Jugoistočne Evrope, koji bi bio velika prekretnica za ekonomiju i privredu zemalja ovog Regiona. Upravo Inicijativa za osnivanje međunarodnog naučnog instituta predstavlja jedinstvenu priliku da se ujedini naučna i istraživačka zajednica regiona, što bi rezultiralo povećanju konkuretnosti pri apliciranju za EU grantove. Ministarka Damjanović detaljnije je upoznala učesnike sastanka sa tekućim aktivnostima na pripremi ‘Concept Studies’ (tehničke specifikacije) za dvije opcije Instituta: ‘Synchrotron Light Source’ koja omogućava istraživanja iz raznih oblasti kao što su biologija, hemija, farmakologija, ekologija, geologija i inženjering, sa širokom primjenom u raznim granama industrije; i Hadronska kancer terapija i istraživanja u biomedici. Ministri regiona su konstatovali da bi slabosti naučnih i inovacionih sistema u zemljama regiona, koje je prethodno predstavila ekspert Lisa Cowey u okviru izlaganja o preliminarnim rezultatima studije ''Istraživački kapaciteti na Zapadnom Balkanu'', mogle biti otklonjene realizacijom ovakvog regionalnog projekta. Damjanović je predočila i buduće korake, neophodne kako bi se Inicijativa transformisala u regionalni projekat. Svečano potpisivanje Deklaracije o namjeri kojom se izražava saglasnost zemalja sa Inicijativom za osnivanje međunarodnog instituta na Ministarskoj konferenciji u CERN-u krajem oktobra ove godine predstavlja prvi korak u tom pravcu.
Najvažnije teme skupa vezane su za jačanje istraživačkog i inovacionog kapaciteta u zemljama Zapadnog Balkana i kako povećati učešća regiona u Horizontu 2020. Kristina Ruso, direktorica u Generalnom direktoratu za istraživanje i inovacije Evropske komisije informisala je učesnike da je EK opredijelila oko 30 milijardi eura za pozive u H2020, čije se objavljivanje očekuje krajem oktobra ove godine.
Ministarka Damjanović je, takođe, predstavila preduzete aktivnosti u cilju povećanja učešća Crne Gore u Horizontu 2020, prije svega reorganizaciju sistema nacionalnih kontakt osoba (NCP) i predstavnika u programskim odoborima u H2020, s fokusom na aktivno i pravovremeno djelovanje NCP-a, neophodnost stvaranja dobrih mreža i partnerstva u H2020. Ona je posebno prepoznala važnost donošenja Radnog programa za naredni trogodišnji period za oblast Širenje izvrsnosti i učešća u H2020 i podršku Evropske komisije zemljama regiona u tom kontekstu.
Učesnici sastanka imali su priliku da se upoznaju sa H2020 projektom ANTARES novosadskog instituta "BioSens" namijenjenog stvaranju evropskih centara izvrsnosti u naučnim istraživanjima, saopšilo je Ministarstvo nauke.
O. Đ.
