Privredna komora Crne Gore organizovala je u saradnji sa Centrom za stručno obrazovanje prezentaciju istraživanja „Iskustvo poslodavaca koji učestvuju u dualnom sistemu obrazovanja o implemetaciji ovoga procesa u Crnoj Gori“.
Direktor Sektora za obrazovanje i kvalitet Privredne komore Crne Gore dr Mladen Perazić istakao je da je osnovni cilj većine zemalja povećanje zaposlenosti mladih kroz dualni sistem obrazovanja, koji se zasniva na saradnji između obrazovanja i privrede.
„Ovaj vid obrazovanja, koji karakteriše sticanje teorijskog znanja u školi i praktične obuke u preduzećima, zasnovan je na pozitivnim iskustvima dualnog sistema obrazovanja zemalja njemačkog govornog područja, čiji osnove su postavljene još u 19 vijeku“, kazao je on.
Prema njegovim riječima, princip dualnog obrazovanja u stručnom obrazovanju je poznat širom svijeta zbog svoje sposobnosti da obezbijedi tržište rada visokokvalifikovanom radnom snagom, koja se može prilagoditi novim i promenljivim uslovima poslovanja i uvođenju nove tehnologije. Između ostalog, kao posljedicu primjene dualnog sistema obrazovanja Njemačka i Austrija imaju najnižu stopu nezaposlenosti mladih u Evropskoj uniji. Zato je poslednjih godina i aktuelan za implementaciju i u drugim zemljama Evrope.
OLAKŠAN PRELAZAK IZ SVIJETA OBRAZOVANJA U SVIJET RADA
Perazić je naglasio da se nedostatak kvalifikovanih radnika smatra jednim od glavnih izazova za preduzetnike prema poslednjem ekonomskom istraživanju Evropske asocijacije komora − EUROCHAMBRES-a, i da iz tih razloga i evropske komore promovišu ključnu ulogu dualnog sistema obrazovanja koje olakšava prelazak iz svijeta obrazovanja u svijet rada, te da je Privredna komora Crne Gore jedan od pokretača inicijative za implementaciju dualnog sistema kod nas.
„Veliki broj privrednih subjekata izrazio je želju da učestvuje u ovom projektu, a samim tim i u kreiranju kvalitetne radne snage, kako za svoje potrebe tako i za potrebe tržišta rada u državi. Ako firma zaposli učenika nakon završetka obrazovanja, ona će dobiti zaposlenog koji dobro poznaje proces rada u kompaniji. Preduzeća koja učestvuju u dualnom sistemu smatraju da je ovakav model najbolji oblik zapošljavanja kadrova. Ona na ovaj način, ne samo štede troškove regrutovanja, već i izbjegavaju rizik angažovanja pogrešnog zaposlenog za posao“ rekao je on.
Načelnica Direkcije za opšte, srednje i stručno obrazovanje u Ministarstvu prosvjete, nauke, kulture i sporta Zora Bogićević kazala je da je jedan od najvažnijih prioriteta ovog resora uskladiti obrazovnu ponudu sa potrebama tržišta rada u oblasti stručnog obrazovanja predstavlja.
„Da bi se to ostvarilo, neophodna je saradnja i učešće socijalnih partnera u definisanju politike i planiranju, realizaciji, praćenju i vrednovanju stručnog obrazovanja“, istakla je ona.
Bogićević je pohvalila saradnju sa Privrednom komorom, ističući da je ona aktivan partner u procesima unapređenju efikasnosti sistema obrazovanja i obezbjeđivanju kadrova koji su potrebni tržištu rada.
Ona je podsjetila da je od 2017. godine ponovo pokrenuto dualno obrazovanje, gdje naknade obezbjeđuju država i poslodavci.
„Za školsku 2020/2021. godinu dodijeljeno je oko 700 stipendija učenicima programa u trogodišnjem trajanju, a Privredna komora obezbjeđuje sredstva za 30 stipendija na godišnjem nivou“, navela je Bogićević, i dodala da primarni motiv poslodavaca da učestvuju u dualnom obrazovanu jeste regrutovanje budućih zaposlenih, a glavnu prepreku za njihovo učešće u tom procesu predstavlja nedostatak finansijskih podsticaja, prvenstveno smanjenja poreza, nedovoljno vremena koje učenici provode u preduzeću, te nedovoljna informisanost poslodavaca o dualnim programima stručnog obrazovanja i njihovim metodama primjene.
KOMPANIJE JOŠ UVIJEK NE UVIĐAJU SVE BENEFITE
Direktor Centra za stručno obrazovanja Duško Rajković ukazao je na važnost saradnje između predstavnika privrede i škola, i dodao da svi zajedno moraju kreirati kadrove, shodno potrebama, jer samo na taj način rezultati neće izostati.
On je rekao da je cilj dualnog obrazovanja da se postepeno gradi održivi sistem, kako bi on uopšte u zaživio u Crnoj Gori, i dodao da je trenutno 300 kompanija uključeno u ovaj program.
„Svjesni smo da sistem nije idealan, jer kompanije još uvijek ne uviđaju sve benefite koje dualno obrazovanje donosi, a veliki problem predstavlja i odliv radne snage“, istakao je Rajković.
On smatra da bi država trebalo da uzme više učešća u ovom programu, prije svega u vidu smanjivanja poreza, uvođenjem poslodavaca u sistem obrazovanja.
Rajković je ocijenio da je istraživanje koje su uradili Privredna komora i Centar za građansko obrazovanje od izuzetnog značaja, čiji će se rezultati iskoristiti za unapređenje sistema dualnog obrazovanja, samim tim i stručno obrazovanje u cjelini.
Istraživanja „Iskustva poslodavaca koji učestvuju u dualnom sistemu obrazovanja o implementaciji ovoga procesa u Crnoj Gori“ predstavio je Vuko Jovanović iz Sektora za obrazovanje i kvalitet Privredne komore.
On je kazao da je ova aktivnost imala dvije faze. U prvoj se radilo na prikupljanju, pregledu i istraživanju postojećih istraživanja, studija, i analiza koje su sprovedene u ovoj oblasti, dok se druga faza sastojala od sakupljanja informacija od privrednika, uz pomoć kreiranog upitnika koji je obuhvatio četiri cjeline, i to: dualni sistem obrazovanja, motivaciju za učešće u dualnom sistemu obrazovanja, njegov razvo, te dualni sistem obrazovanja i Covid-19.
„Ovim istraživanjem obuhvaćena su 134 privrednika koji su obrazovali učenike po dualnom sistemu i većina ispitanika ocijenila je ovaj vid obrazovanja i svoje iskustvo u njemu, visokom pozitivnom ocjenom“, kazao je Jovanović.
NEPHODNO VIŠE FINANSIJSKIH PODSTICAJA
U istraživanju se navodi da većina poslodavaca smatra da su učenici koji su pohađali praktično obrazovanje u njihovim kompanijiama stekli znanja i vještine da mogu efikasno da rade i kod drugog poslodavca.
Kao glavne motive za učešće u programu dualnog obrazovanja oni navode mogućnost da se obrazuje radna snaga za specifično radno mjesto u sopstvenoj kompaniji, obezbijedi osposobljen kadar za privredu Crne Gore i pomoć njenom obrazovnom sistemu , društveno odgovorno poslovanje, te mogućnost umerežavanja sa obrazovnim institucijama i budućom radnom snagom.
Jovanović je kazao da većina poslodavaca smatra da je nedovoljno finansijskih podsticaja prepreka za učešće poslodavaca u ovom sistemu obrazovanja.
Sugestije koje su poslodavci naveli za unaprijeđenje ovog sistema u Crnoj Gori jesu: podizanje svijesti kod roditelja i djece o važnosti različitih zanimanja; razbijanje predrasuda da samo loši đaci upisuju srednju stručnu školu; manje obaveza u školi za djecu koja pohađaju praksu; mogućnost da privrednik učestvuje u odabiru učenika koji bi obavljali praksu, te važnost unaprijeđivanja načina usmjeravanja djece na određene oblasti i otvaranje mogućnosti za obavljanje prakse u svim srednjim školama, kako bi se učenicima dala prilika da vide i da se upoznaju sa što većim spektrom potencijalnih zanimanja.
Pripremila: Lj. V.
Izvor: privrednakomora.me