Dualno obrazovanje zaživjelo je tokom protekle školske godine u Crnoj Gori. Da podsjetimo, riječ je o sistemu u kome učenik teorijsku nastavu pohađa u školi, a kompletno praktično obrazovanje obavlja kod poslodavca, dakle uči uz rad.
U prvom razredu učenik provodi nedjeljno jedan dan kod poslodavca, u drugom dva, a u trećem razredu tri dana nedjeljno.
Ministarstvo prosvjete i poslodavac obezbjeđuju naknadu đacima u dualnom sistemu. U prvom razredu to je najmanje 50 eura mjesečno, u drugom najmanje 70, a u trećem razredu najmanje 101 euro mjesečno.
Ovaj vid obrazovanja obezbjeđuje više benefita za one koji ga pohađaju. Tako, na primjer, učenik uči i razvija vještine uz podršku najboljih majstora − instruktora praktičnog obrazovanja. Nakon završetka obrazovanja, u mogućnosti je da samostalno radi poslove u profesiji za koju se obrazovao, a, uz to, postoji i značajna mogućnost za zaposlenje.
Zemlje u kojima je nizak procenat nezaposlenosti mladih kao što su Njemačka, Austrija i Danska imaju razvijeno dualno obrazovanje. Kroz dualno obrazovanje poslodavac kod koga se učenik obučava priprema mlade ljude za tržište, pa je mogućnost zaposlenja kod tog poslodavca značajna.
Dualno obrazovanje može se realizovati u okviru trogodišnjih obrazovnih programa stručnih škola – tzv. treći stepen. To su za sada programi: Kuvar, Konobar, Poslastičar, Frizer, Automehaničar, Zavarivač, Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije, Bravar, Limar-autolimar, Obrađivač plemenitih metala, Elektroinstalater, Pekar, Prodavač, Monter telekomunikacionih sistema, Autoelektričar, Stolar, Rasadničar-cvjećar, Voćar-vinogradar-podrumar, Ratar-povrtar i Prerađivač mlijeka.
Postoje uslovi da se ovaj sistem realizuje u većini crnogorskih opština.
Učenik nakon završenog dualnog obrazovanja može da nastavi školovanje. Potrebno je samo da položi diferencijalne ispite, koji predstavljaju razliku nastavnih predmeta između obrazovnog programa u trogodišnjem i četvorogodišnjem trajanju.
Prije konkursa učenicima su dostupne informacije o obrazovnim programima koji će se realizovati kroz dualno obrazovanje i u kojim školama. Učenik koji želi da se obrazuje u dualnom obliku prijavljuje se školi u kojoj konkuriše za upis u prvi razred. Broj upisnih mjesta zavisi od interesovanja poslodavaca za ovaj vid obrazovanja. Učenik, odnosno njegov roditelj i poslodavac potpisuju ugovor o praktičnom obrazovanju.
I đaci drugog i trećeg razreda mogu sa školskog preći na dualni oblik obrazovanja, ako postoji interesovanje poslodavaca.
Svi poslodavci koji se uključuju u sistem dualnog obrazovanja prolaze kontrolu kadrovskih i tehničkih kapaciteta kod Centra za stručno obrazovanje. Takođe, kod svakog poslodavaca opredijeljena je osoba, odnosno instruktor praktičnog obrazovanja, koji se bavi obučavanjem i praćenjem napretka učenika. Za svakog je urađen portfolio koji, pored ostalog, sadrži opšte podatke o poslodavcu, kadrovske uslove odnosno podatke o profilu i nivou obrazovanja instruktora praktičnog obrazovanja, kao i ispunjenost materijalnih uslova, predviđenih obrazovnim programom. Nakon utvrđivanja spiska svih poslodavaca koji su ispunili materijalne i kadrovske uslove za obrazovanje učenika, škole su organizovale potpisivanje individualnih ugovora između učenika, odnosno njihovih roditelja i poslodavaca.
Iz Minstarstva prosvjete saopštavaju da je od svih učenika na III stepenu, 40 odsto tokom prošle školske godine bilo uključeno u dualno obrazovanje tj. njih oko 280. Naredne školske godine broj mjesta na ovom vidu obrazovanja je oko 500. Prošle školske godine u dualni sistem bilo je ukjučeno oko 100 renomiranih poslodavaca, a ove godine se očekuje da taj broj koji može biti i dvostruko veći.
Lj. V.
