Ministarka nauke dr Sanja Damjanović predstavila je regionalni projekat “Međunarodni institut za održive tehnologije” na radionici “Spremnost za ulaganja u inovativne projekte u Jugoistočnoj Evropi”, koja se održava u Zagrebu. Radionicu je organizovao Udruženi istraživački centar Evropske komisije u saradnji sa Fakultetom mašinstva i brodogradnje Univerziteta u Zagrebu, Centrom za tehnološki transfer i Hrvatskom agencijom za mala i srednja preduzeća, inovacije i investicije (HAMAG-BICRO).
Kako je saopšteno iz Ministarstva nauke, cilj skupa je razmjena najboljih praksi kada je u pitanju podrška inovativnim projektima.
Na Fakultetu mašinstva i brodogradnje okupili su se donosioci odluka za oblast naučnoistraživačke i inovativne djelatnosti na državnom i lokalnom niovu, predstavnici akademskog, naučnoistraživačkog, privrednog sektora, centara za tehnološki transfer, privrednih komora, koji imaju jedinstvenu priliku da na dvodnevnoj radionici diskutuju o optimalnim programima i finansijskim instrumentima podrške koji treba da ojačaju naučnoistraživačke kapacitete zemalja regiona i učine da investitori vide potencijal za ulaganje u mlade kompanije.
Ministarka Damjanović je upoznala učesnike sa političkim i naučnim koracima koji su prethodili potpisivanju Deklaracije o upostavljanju međunarodnog instituta na prostoru Jugoistočne Evrope i bili neophodni u cilju osnivanja ovog regionalnog centra izvrsnosti, koji bi, kako je naglasila, ovaj Region učinio atraktivnim za mlade ljude i spriječio odliv talenata. U kontekstu glavne teme radionice, a koja se odnosi na investiranje u nauku za zemlje Jugoistočne Evrope, ministarka je kazala da je prošle godine međunarodni Institut bio samo ideja, a sada je u pitanju ozbiljni regionalni projekat, vrijedan za ulaganje.
Opcija za međunarodni institut, Hadronska kancer terapija sa istraživanjem u biomedicini pomoću protona i težih jona, za koju je jednoglasno glasao Upravni odbor Instituta, zasniva se upravo na najsavremenijim tehnologijama, a projekat bi bio jedinstven u svijetu jer bi 50 odsto vremena bilo odvojeno za istraživanje, odnosno testiranje novih elemenata za liječenje kancera, a što bi bilo atraktivno za naučnu zajednice Zapadne Evrope, kazala je Damjanovićeva.
U duhu nauke za mir - SEEIIST projekat bi znatno doprinio razvoju moderne medicine, a takođe bi podstakao i razvoj savremenog digitalnog sistema koji bi omogućio kreiranje međunarodne kliničke i naučne mreže. Na ovaj način bi se omogućio međunarodni konzilijum onkologa što predstavlja veliki benefit za pacijente u svim zemljama regiona.
Centar bi promovisao osnovna istraživanja, stimulisao inovacije, uticao na otvaranje novih radna mjesta i doprinio ekonomskom razvoju regiona. Ministarka je naglasila da bi ovakav regionalni centar podstakao takođe i razvoj komplementarnih tehnologija i uticao na jačanje nacionalnog naučnog sistema u svakoj od pojedinačnih zemalja, te samim tim doprinio da Region postane konkurentan ostatku Evrope.
Ona je saopštila naredne korake u vezi sa realizacijom projekta, tzv. Pripremnu fazu projekta, koja obuhvata izradu Glavnog projekta i Biznis plana, što će biti i jedna od tema narednog sastanka Upravnog odbora Instituta koji se održava 13. jula u Skoplju.
Problemi poput odliva talenata, te nizak nivo ulaganja privatnog sektora u istraživanje i razvoj, su problem cijelog regiona. Zato je, saglasni su učesnici, podizanje nivoa inovacija zadatak svih društvenih participanata, akademske zajednice, te privatnog sektora. Neophodno je jačati regionalnu saradnju i koristiti fondove Evropske unije, odnosno najveći program za istraživanje i inovacije, Horizont 2020.
Da bi zemlje regiona bile kompetitivne i inovativne, potrebno je da svaka nova inovacija ima novu vrijednost. S tim u vezi, neophodno je pravilno upotrebljavati resurse, a u čemu će znatno pomoći i donošenje Strategija pametne specijalizacije, koja upravo locira inovativne niše zemalja i fokusira oblasti sa strateškim potencijalom u koje je neophodno ulagati i razvijati u cilju ekonomskog razvoja.
U drugom dijelu radionice generalni direktor Direktorata za naučnoistraživačku djelatnost dr Darko Petrušić je predstavio aktivnosti Ministarstva i iskustvo Crne Gore u povezivanje istraživanja i inovacija, te različitim instrumentima podrške kompanijama koje su visokotehnološki orjentisane.
O. Đ.