Srednje stručne škole primjenjuju dosta novina. Jedna od značajnijih je primjena dualnog obrazovanja.
Dualni sistem obrazovanja ili obrazovanje kod poslodavaca, kao određeni oblik obrazovanja, je bliže uređeno Zakonom o stručnom obrazovanju („Službeni list Republike Crne Gore“, br. 064/02, 049/07, („Službeni list Crne Gore“, br. 045/10, 039/13, 047/17). U ovom Zakonu su kroz članove istoga precizno navedene obaveze poslodavaca, obaveze učenika i obaveze škola koje se moraju poštovati, a koje su u ovom dualnom sistemu obrazovanja.
Kako kaže Magdalena Jovanović, iz Centra za stručno obrazovanje, dualni sistem startovao je u 14 stručnih i mješovitih škola u Crnoj Gori kroz realizaciju programa na III nivou zahtjevnosti koja su nekada nazivana “zanatska zanimanja”. U ova vid obrazovanja uključene su: Srednja stručna škola „Spasoje Raspopović“ iz Podgorice, Srednja elektro-ugostiteljska škola iz Bara, Srednja stručna škola „Ivan Uskoković“ iz Podgorice, Srednja stručna škola iz Nikšića, Srednja stručna škola iz Bijelog Polja, Srednja elektro-ekonomska škola iz Bijelog Polja, Srednja stručna škola „Vukadin Vukadinović“ iz Berana, Srednja mješovita škola „Mladost“ iz Tivta, Srednja mješovita škola „Bećo Bašić“ iz Plava, Prva srednja stručna škola iz Nikšića, Srednja stručna škola iz Rožaja, Škola za više i srednje stručno obrazovanje „Sergije Stanić“ iz Podgorice, Srednja stručna škola iz Pljevalja i Srednja mješovita škola „Ivan Goran Kovačić“ iz Herceg Novog.
Obrazovni programi koji se realizuju kroz dualni sistem su: Pekar, Frizer, Obrađivač plemenitih metala, Kuvar, Konobar, Automehaničar, Zavarivač, Elektroinstalater, Monter telekomunikacionih sistema, Instalater sanitarnih uređaja grijanja i klimatizacije, Autoelektričar, Prodavac, Bravar i Poslastičar.
Poslodavci su pokazali interesovanje da učestvuje u ovom obliku školovanja. U Podgorici je prijavljeno 29, Baru šest, Nikšiću 16, Bijelom Polju 12, Beranama sedam, Tivtu dva, Plavu pet, Rožajama 14, Pljevljima sedam i Herceg Novom 12 poslodavaca.
Komisije, koje su činili predstavnici Centra za stručno obrazovanje i škola, posjetile su poslodavce u cilju utvrđivanja ispunjenosti uslova za realizaciju praktičnog obrazovanja. U toku ovog obilaska je utvrđeno da jedan broj navedenih poslodavaca nije ispunio predviđene uslove i neće dobiti preporuku za uključivanje u dualni sistem.
“Osim dualnog sistema, kod poslodavaca, se realizuje i jedan dio praktične nastave, koja je sastavni dio modula obrazovnih programa. Organizator praktične nastave koji je u školi zadužen za organizaciju praktične nastave, u dogovoru sa upravom škole, stupa u kontakt sa poslodavcima, provjerava uslove kod poslodavaca za realizaciju praktične nastave, i u dogovoru sa nastavnikom praktične nastave planira praktičnu nastavu kod poslodavca. Broj i imena poslodavaca posjeduju škole koje i ostvaruju direktan kontakt sa njima. U ovom trenutku nemamo potpunu informaciju kod kojih poslodavaca se izvodi praktična nastava, ali veoma brzo, tj. već sredinom septembra, Centar za stručno obrazovanje će tražiti školama preciznu informaciju o poslodavcima kod kojih se realizuje ovaj oblik nastave, jer se još uvijek taj broj kompletira”, ističe Magdalena Jovanović.
DOBRI USLOVI ZA REALIZACIJU MODULARIZOVANIH PROGRAMA
Počela je primjena deset modularizovanih programa: Restorater, Konobar, Arhitektonski tehničar, Tehničar modnog dizajna, Vodoinstalater, Ekonomski tehničar, Pravno-administrativni tehničar, Elektrotehničar energetike, Tehničar mehatronike, Elektroinstalater u prvom razredu. Za njihovu primjenu neophodni su odgovarajući uslovi, prije svega dobro opremljene škole i obučeni nastavnici.
“Smatramo da škole imaju dobre uslove za realizaciju modularizovanih programa. Za programe Ekonomski tehničar, Pravno-administrativni tehničar, Arhitektonski tehničar, Vodoinstalater uslovi u najvećem dijelu ispunjavaju zahtjeve propisane programom. Takođe,u okviru Operativnog programa “Razvoj ljudskih resursa 2012-2013”, čija je realizacija počela u decembru 2014. godine, a završava u decembru ove godine, Ministarstvo prosvjete realizuje dva projekta “Modernizacija obrazovnih programa i obuka nastavnika” i “Nabavka opreme za škole u skladu sa modernizovanim obrazovnim programima”. Zahvaljujući tome opremljene su srednje stručne škole, za sektore: poljoprivreda, elektrotehnika, mehatronika, tekstil i ugostiteljstvo. Srednja stručna škola u Baru i Obrazovni centar u Šavniku, dobile su opremu iz sektora poljoprivrede, srednje stručne škole iz Berana i Bijelog Polja, dobile su opremu iz sektora elektrotehnike, dok su srednje stručne škole iz Podgorice, dobile opremu iz sektora mehatronike, tekstila i ugostiteljstva”, veli naša sagovornica.
Ona podsjeća da je sa izradom prvih ciljno orijentisanih obrazovnih programa od 2003. godine, kroz ulaganja Ministarstva prosvjete, ali i okviru projekata koji su realizovani u periodu od 2003. do 2010. godine, opremljeno niz školskih kabineta i radionica (mini pekara, oprema za preradu mlijeka, opremljene kuvarske radionice i dr.)
“Izradom prvih modularizovanih i kreditno vrednovanih programa 2010. godine, Ministarstvo prosvjete i Projekat luksemburške Vlade ’MNE 011’ dosta su uložili u školske prostore i kabinete, pa je tako Srednja mješovita škola ’Vuksan Đukić’ u Mojkovcu opremila svoje prostorije za kuvare i konobare, Srednja stručna škola iz Bijelog Polja, takođe je opremila prostore za kuvare i konobare, kao i Srednja mješovita škola ’Bećo Bašić’ u Plavu. Srednja mješovita škola u Petnjici dobila je opremu za poljoprivrednu djelatnost, dok je u Srednjoj mješovitoj školi u Andrijevici opremljen prostor koji je neophodan za Veterinarske tehničare. Naravno, uvijek se traže načini i prilike za još bolje opremanje škola, ali sredstva koja treba uložiti su ogromna, a poslodavci sa kojima se sarađuje dopunjavaju ono što djeca mogu vidjeti isključivo u realnim uslovima rada”, kaže Magdalena Jovanović.
Ona naglašava da, ukoliko školske radionice nijesu na kvalitetan način opremljene, škole su u obavezi da za realizaciju određenog obrazovnog programa nađu poslodavce, kod kojih će djeca neometano dostizati ishode koji su predviđeni obrazovnim programom.
VEĆE INTERESOVANJE
Prije raspisivanja konkursa za upis u srednje škola organizovana je intenzivna promocija stručnog obrazovanja.
“Smatramo da je zahvaljujući promociji stručnog obrazovanja, a radimo ih već više godina unazad, došlo do bitnijih pozitivnih pomaka koji se odnose na interesovanje djece koja se upisuju u stručne škole. Naime, Ministarstvo prosvjete je u dogovoru sa školama odredilo broj učenika koji se mogu upisati na zanimanja u stručnom obrazovanju. Godinama unazad u Crnoj Gori samo za par zanimanja taj broj nije dovoljan, ali ove godine je bila situacija da je mnogo veći broj zanimanja u Crnoj Gori u stručnom obrazovanju bio tijesan da prihvati svu djecu koja su htjela na ta zanimanja, pa su u drugom roku morala da traže drugo rješenje.
Pozitivno za upis je bilo i to da su pokretanjem dualnog sistema i sa svim što nosi ovaj sistem, opet više nego uobičajeno, postala aktuelna zanimanja III stepena, pa je i ovdje bilo veće interesovanje nego do sada”, ocjenjuje Magdalena Jovanović.
