Crna Gora je postala punopravni član CMS eksperimenta, jednog od najvećih LHC eksperimenata u CERN-u, što znači da će istraživači iz crnogorskih naučnih institucija prvi put biti dio ove eminentne naučne zajednice, a Crna Gora se na taj način upisuje na naučnu mapu svijeta, saopšateno je iz Ministarstva nauke.
Već od naredne nedjelje petoro mladih istraživača iz Crne Gore započeće rad na svojim projektima u CERN-u. Sa ovim statusom istraživanja će moći da obavljaju u matičnim institucijama, zbog dostupnosti CERN-ovih podataka, a takođe će moći konstantno da sarađujuju sa najboljim stručnjacima iz cijelog svijeta kroz video konferencije i povremene boravke u Ženevi. Učešće u ovakvim međunarodnim kolaboracijama uticaće da više mladih ljudi ostane u Crnoj Gori, a što je jedan od ključnih prioriteta Ministarstva nauke. Takođe, rad sa međunarodnom naučnom zajednicom i sa kompleksnim tehnologijama i velikom zapreminom naučnih podataka uticaće na povećanje konkurentnosti naših naučnika. Znanje koje stiču ovim putem mogu primjenjivati u brojnim oblastima.
Kako objašnjavaju u resornom ministarstvu, veliki hadronski sudarač - LHC sa pratećom infrastrukturom, detektorima i računarskim sistemima nije samo najveći naučni eksperiment na svijetu, već i najkompleksnija mašina današnjice. Članstvo na CMS eksperimentu će omogućiti da se na istraživanjima angažuju i druge struke, poput inženjera, mašinaca, elektroničara i informatičara.
Pristupanje u međunarodne kolaboracije i članstvo u renomiranim naučnim institucijama ima i politički značaj, naročito u kontekstu evropskih integracija.
Podsjetimo, u aprilu ove godine, na Odboru CMS-a, istraživačku grupu ispred Crne Gore, trenutno sastavljenu od fizičara i inženjera sa Univerziteta Crne Gore, predstavila je profesorica Prirodno-matematičkog fakulteta, dr Nataša Raičević. Crnogorska grupa je predložila konkretne projekte na kojima bi radili iz domena fundamentalnih istraživanja, kao i na unaprijeđivanju detektora.
CMS je jedan od najkompleksnijih naučnih projekata, u kojem se proizvode najveći energetski sudari do sada. Zanimljivo, kompleks detektora CMS-a je dva puta teži od Ajfelove kule u Parizu. CMS eksperiment je bio u fokusu svjetske javnosti 2012. godine, zbog otkrića Higsovog bozona. Od 2010. godine preko Kolaboracije, urađeno je preko 500 naučnih članaka na osnovu dobijenih podataka na eksperimentu. U CMS eksperimentu učestvuje oko 4.000 naučnika, inženjera i studenata iz 200 istraživačkih institucija širom svijeta.
Evropska organizacija za nuklearna istraživanja – CERN je osnovana 1954. godine, a 22 zemlje imaju status članica. Na CERN-ovim projektima je angažovano oko 13.000 ljudi, iz preko 110 zemalja širom svijeta, od čega oko 3.000 doktoranata.
O. Đ.